اخلاق و آداب معاشرت در خانه

اخلاق و آداب معاشرت در خانه

ارتباط با همسر
۱- همسرمان را همان گونه که هست بپذیریم؛ از ملامت و سرزنش دوری کنیم و نخواهیم که او را تغییر دهیم.

۲- از انتقاد همسرمان بپرهیزیم و برای چیزهای کوچک هم قدردانی کنیم.

۳- صادقانه و سنجیده رفتار کنیم وقتی در مسأله‌ای حق با همسرمان است قبول کنیم حتی اگر متضرر شویم.

۴- این حق مسلم ماست که گاهی اشتباه کنیم و از اشتباهات خود درس بگیریم. پس این حق را به طرف مقابل خود نیز بدهیم که گاهی اشتباه کند. اشتباهات او را بزرگ و غیرقابل بخشش نشماریم.

۵- از اهداف و آرزوهای طرف مقابل خود حمایت کنیم حتی اگر مخالف او هستیم.

۶- به صحبت‌های هم خوب گوش دهیم، خوب گوش کردن و فرصت ارایه نظر بدون تخریب شخصیت از مهارت‌های ارزشمند است. زمانی که همسرمان صحبت می‌کند سعی کنیم فقط گوش دهیم، با خوب گوش کردن، خوب درک می‎کنیم و پاسخ منطقی خواهیم داد. از مشاجره دوسویه بدون گوش دادن فعال، چیزی جز بحث غیر منطقی و بی نتیجه نتیجه‌ای حاصل نخواهد شد.

۷- همدیگر را ببخشیم، اگرگاهی اوقات خواسته یا ناخواسته موجب رنجش خاطر هم شدیم. گذشت و بخشش راهی است برای التیام این رنجش خاطر.

۸- عذرخواهی را فراموش نکنیم، هرگاه احساس کردیم وظیفه ای را به خوبی انجام نداده‌ایم خیلی راحت معذرت بخواهیم و مطمئن باشیم که این چیزی از ما کم نمی‌کند بلکه به شأن ما اضافه می‎شود. علاوه براین باعث همدلی می‌شود.

۹- به هم احترام بگذاریم.

۱۰- به وابستگان و خانواده طرفین احترام بگذاریم.

۱۱- به هم اعتماد داشته باشیم.

۱۲- برای همدیگر وقت بگذاریم. یکی از مهم‌ترین راه‌های ایجاد عشق و محبت عمیق بین زن و شوهر وقت گذاردن برای یکدیگر است. در تقویم، یک روز در ماه و یا چند ساعت در هفته را انتخاب کنید و روی آن درشت بنویسیم: «هیچ‌کار» و آن روز را فقط برای یکدیگر وقت بگذاریم. به تفریح و گردش پرداخته و به سینما و پارک برویم یا با هم به دیدن اعضای خانواده که دوستشان داریم رفته و سعی کنیم اوقات خوشایند با هم بودن و برای هم وقت گذاشتن را تجربه کنیم.

۱۳- ورزش و پیاده روی با هم را فراموش نکنیم.

۱۴- لحظاتی از شب یا روز را به گفت‌وگوی صمیمانه با همدیگر بگذرانیم.

۱۵- حُسن همسرمان را بیابیم. فقط به دنبال عیب همسرتان نباشیم.

۱۶- خودخواه نباشیم.

۱۷- به جای توقع داشتن از همسر بیشتر به مسؤولیت‌های خود فکر کرده و عمل کنیم.

۱۸- اگر می‌خواهیم به زندگیمان استحکام ببخشیم و برای همسرمان رفیق نیمه راه نباشیم به نکات زیر توجه کنیم:

- فقط به دنبال پیدا کردن عیب‌های همسرمان نباشید به عیب‎های خود نیز توجه داشته باشیم و اگر نقایصی وجود دارد برطرف کنیم.

- وقتی می‌خواهیم حرفی بزنیم، در باره عواقب آن فکر کنیم تا بعد از آن شرمنده و پشیمان نشویم.

۱۹- حدالمقدور سعی کنیم که شام را در کنار یکدیگر صرف کنیم. جمع شدن خانواده دور میز باعث افزایش روابط عاطفی و نزدیکی می‌شود.

۲۰- گاهی جلساتی با حضور همه اعضای خانواده تشکیل دهیم و با هم صحبت کنیم. فراموش نکنیم هنگام صحبت کردن به چشمان طرف مقابل نگاه کنیم این امر به ویژه در همسران باعث افزایش مهر و محبت می‌شود.

۲۱- از تعصبات غیرمنطقی دوری کرده و به همسران خود اجازه دهیم روزی از ماه را در اختیار خود و با دوستانشان یا خانواده‌شان باشد. گاهی اوقات نیاز است به این که هر کس با خود خلوتی داشته باشد باید به خلوت هم احترام گذاشت و نباید آرامش این خلوت به هم بخورد.

۲۲- به همسرمان هدیه بدهیم و برای این کار به دنبال مناسبتی خاص نباشیم هر روز تعطیلی می‎تواند فرصت مناسبی برای این ابراز محبت باشد.این کار به همسرمان نشان می‎دهیم که به او توجه داریم.

۲۲- ا گر قولی به همسر خود دادیم تمام تلاش خود را برای عمل کردن به آن به کار ببندیم.

۲۳- هرگز همسرمان را با دیگران مقایسه نکنیم.

۲۴- در انتخاب همسر قبل از ازدواج به مشترکات خود و همسرمان توجه کنیم مثلاً اگر خیاطی ماهر هستیم هرگز همسری را برنگزنیم که از خیاطی متنفر باشد.

۲۵- طوری رفتار کنیم که همسرمان باور کند واقعاً دوستش داریم. خواسته ما تأثیرگذار خواهد بود و فرصت‌های زیادی را به دست خواهید آورد.

۲۶- با همسرمان خوب حرف بزنیم و از جملات زیبا استفاده کنیم و به اوبگوییم که دوستش داریم.

۲۷- به همسرمان احترام بگذاریم و برایش اظهار دلتنگی کنیم و آن را به زبان بیاوریم و همیشه او را بدرقه و استقبال کنیم.

۲۸- همسرمان را از وضعیت اقتصادی خود آگاه کنیم زیرا با اطلاع از درآمد یکدیگر برنامه‌ریزی بهتری خواهیم داشت.

۲۹- هرکدام که توانایی بیشتری در بودجه بندی مخارج و ایجاد توازن در دخل و خرج را داریم مدیریت اقتصادی منزل را به عهده بگیریم.

۳۰- برای هر کار خوبی که همسرمان انجام می‌دهد ارزش قائل شویم تا برای ادامه آن انگیزه لازم را داشته باشد.

ارتباط با کودکان
اگر می‌خواهیم با کودکانمان ارتباط برقرار کنیم باید به چند نکته اساسی توجه کنیم:

۱- کار با کودک، نیاز به داشتن صبر و حوصله فراوان دارد و این که بتوانیم احساسات خود را کنترل کرده و و از کوره در نرویم.

۲- کار با کودک، نیاز به خود شناسی و خود آگاهی دارد و باید بدانیم چه انتظاری از کودک خود داریم پس ابتدا خود را بشناس٫

۳- باید به احوال کودک خود دانا باشیم و با مطالعه کتب روان‌شناسی و تعلیم و تربیت دانش خود را افزایش دهیم.

۴- باید در آن چه که به کودک خود می‌گوییم صادق باشیم و به آن چه که می‌گوییم عمل کنیم (اصل صداقت)

۵- باید دارای ثبات عاطفی باشیم و هر لحظه به حالی در نیاییم.. (اصل ثبات)

۶- کودکمان را همان گونه که هست بپذیریم.(اصل پذیرش)

۷- طوری با بچه‌ها رفتار کنیم که تا خودشان قوانین و دستوراتی را که ما میخواهیم انجام دهند و رعایت کنند و این راه حل خوبی است. آنها می‌خواهند قوانین و دستوراتی را که باید رعایت کنند، درک کنند و البته این راه‌حل خوبی ا‌ست تا خودشان محدودیت‌ها و باید و نبایدها را در نظر داشته باشند.

۸- کودکمان را با کودک دیگر مقایسه نکنیم ، بلکه با خودش مقایسه کنیم و بدانیم که بطور مطلق هیچ کودکی شبیه کودک دیگر نیست. (اصل فردیت)

۹- نباید نظریات خود را به او تحمیل کنیم. باید اجازه دهیم وقتی می‌خواهد بازی کند یا کتابی برای خواندن انتخاب می‌کند، خود اسباب بازی و کتابش را انتخاب کند. (اصل خود تصمیم گیری)

۱۰- سعی کنیم با ایجاد فضای اطمینان بخش، رازدار و محرم اسرار کودک باشیم. (اصل راز داری)

۱۱- در کار کردن با کودک سعی کنیم مساوات و عدالت را رعایت کنیم. نباید فاکتورهایی چون زیبایی، هوش…. احساساتمان را تحت تاثیر قرار دهد و تبعیض قائل شویم و به کودک دارای این فاکتورها توجه بیش از حد معمول، ابراز دارید.(اصل مهار احساسات)

۱۲- هیچگاه به کودک نگوییم: تو دیگر بچه نیستی؛ زیرا او بزرگ هم نیست و بدین ترتیب با گفتن این جمله در او ایجاد اضطراب می‌کند. به جای همه این حرف‌ها بهتر است دلیل انجام دادن کاری یا انجام ندادن کاری را برایش توضیح دهیم.

۱۳- دوست داشتن یا نداشتن کودک ربطی به درست انجام دادن کارش ندارد؛ اگر کودکی کار نادرستی انجام داد، دلیل نا درستی آن کار را برایش توضیح دهیم نه اینکه بگوییم: دوستت ندارم و با این گفته در او ایجاد نا امنی و اضطراب کنیم.

۱۴- باید بین خود و کودکمان فضایی ایجاد کنیم که او بتواند بتواند آزادانه احساسات خود را باز گو کند.

۱۵- در هر فرصتی با کودکمان صحبت کنیم وارتباط کلامی بر قرار کنیم. همچنین سعی کنیم با فرهنگ لغات کودک آشنا شویم. کودکان سنین پایین را محکم در آغوش بگیریم.

۱۶- نسبت به نیاز ها، خواسته ها علاقه‌مندی‌ها و مسائل و مشکلات کودک حساس باشید و اقدام مناسب به عمل آورید. مثلا: راستی کتابی را که دنبالش بودی پیدا کردی؟

۱۷- برای کاهش اضطراب و حفظ ثبات عاطفی د میان کودکان ، بین مربیان و کلیه کسانی که با کودک سرو کار دارند بایستی هماهنگی وجود داشته باشد. ( اصل هماهنگی میان کلیه مربیان تربیتی)

۱۸- در کار با کودک از تعصب و پیش داوری بپرهیزید و از بر چسب زدن به کودکان خود داری کنیم.

۱۹- به پرسش‌های بچه‎ها در صورتی که پاسخ آن‌ها را می‌دانیم با صداقت جواب دهیم و در صورتی که نمی‌دانیم با شهامت بگوییم: «نمی دانم».

۲۰- با هر کودکی مطابق روحیه‌ی او باید رفتار کرد. پس سعی کنیم روحیه‌ی کودک را بشناسیم.

۲۱- کودک را حتی المقدور در انجام کارهای مربوط به خودش مشارکت دهید.

۲۲- ما اگر می‌خواهیم بزرگسال را بشناسیم نا گزیر هستیم که کودک را بشناسیم.

۲۳- والدین باید برای رفتار فرزندانشان حدودی را مشخص کنند و اجازه ندهند فرزندان از آن تعدی کنند.

۲۴- والدین باید ابزار یا موقعیتی را فراهم آورند تا کودک بیاموزد در برابر هر عملی، چه نتیجه‌ای در انتظار اوست.

۲۵- به کودکان به جای دستور، پیشنهاد بدهیم. این راه بچه‌ها را از این شانس که تصمیم‌گیری را یاد بگیرند، محروم می‌کند.

۲۶- تهدید توخالی و پیشنهاد پوشالی دو اشتباه بسیار بزرگ هستند که باعث می‌شوند شانس تشویق کودک و القای روحیه همکاری را از کودک بگیریم.

۲۷- به دور از درگیری اقتدار خود را به کودک نشان دهیم. تسلیم شدن در مقابل پریشانی و تقلای کودک، نتیجه خوبی نخواهد داشت. به عنوان پدر و مادر، گاهی باید خیلی پرطاقت باشیم.

۲۸- مدیر باشیم نه دیکتاتور، هرگز سعی نکنیم کودکمان را با زور و اجبار مجبور به اطاعت و فرمانبرداری کنیم، چرا که حتما شکست می‌خوریم. به جای این که به وظیفه‌مان مانند یک دیکتاتور نگاه کنیم، با وظیفه والدین مانند یک مسئله مدیریتی کنار بیاییم. در این صورت زندگی روزمره خانواده‎مان همیشه درگیر کشمکش نخواهد بود.

۲۹- بیش از حد مهربانی نکنیم، بچه‌ها طبق غریزه، این توانایی را دارند که برای خلاصی از نتیجه کارشان، خواهش و التماس کنند. شاید ساده‌دلانه فکر کنیم هرگز کار قبلی را دوباره انجام نمی‌دهند، اما انجام می‌دهند! اگر به راحتی در برابر درخواست ملتمسانه کودک، نرم شویم، همه نفوذ و تاثیرمان از دست می‌رود.

ارتباط با سالمندان
رسول خدا(ص) فرمود: «الشّیخُ فى اَهْلِهِ کالنّبىِ فى اُمّتهِ»؛
پیرمرد در میان خانواده ‏اش، همچون یک «پیامبر» در میان امتش است

سالمندان هدیه‌هایی الهی هستند و موجب برکت خانه‌، فرصت خدمت به سالمندان را از دست ندهیم. 

روشهایی که برای حفظ سلامت روحی برای تمام افراد از جمله سالمندان توصیه می‌شود و به کار بردن آنها در جهت کاهش تنش های روحی وروانی وسازگاری بیشتر فرد موثر است ، عبارتند از:

۱- به آن‌ها کمک کنیم که با انجام فرایض دینی به سلامت روحی خود را همچنان سالم نگاه دارند.

۲- انجام مرتب فیزیکی مانند پیاده‌روی و یا کوه‌پیمایی در روحیه فرد سالمند بسیار موثر خواهد بود.

۳- با خوردن مواد غذایی سالم ومغذی می‌توان افسردگی سالمندی را کاهش داد.

۴- سالمند با جایگزین کردن فعالیت‌های جدید متناسب با سن به جای فعالیت‌های گذشته می‌تواند خلاء بازنشستگی را پر نماید. پرداختن به کارهایی که سالمندان به نوعی در ایام جوانی با آن سر و کار داشته و مورد علاقه آنها بوده است، مانند پرورش گل وگیاه، نویسندگی، نقاشی، خطاطی، پرداختن به صنایع دستی وکار های هنری، تدریس وحتی نگهداری از نوه ها می‌تواند سالمندان را از احساس پوچی و بیهودگی دور کرده، احساس مفید بودن را در آن‌ها زنده کند.

۵- مشارکت در فعالیت‌های انسان دوستانه، ارتباط با انجمن‌ها، حضور در گروه‌ها و داشتن دوستان هم سن تاثیر چشمگیری در حفظ شادابی و سازگاری افراد دارد. دادن تعطیلی به افکار، رفتن به طبیعت و دیدن نقاط خوش آب وهوا و دیدن مناظر زیبا به سالمندان کمک می‌کند از فکرگذشته خارج شده و فقط به زمان حال بیندیشند.

۶- فرد سالمند نیاز به یک هم‌صحبت دارد که با او دردل دل کند و تبادل افکار کند.

۷- در مورد هر جابجایی بهتر است که فرد سالمند در جریان تصمیم‌گیری‌های مربوط به خودش قرار گیرد. اگر نقل مکان افراد سالمند به مرکز نگهداری سالمندان از روی میل و رضایت وی صورت گرفته باشد، اثرات سوئی درسلامت آنان نداشته، ولی اگراین تغییر مکان با جبر انجام شده باشد، مطمئنا اثرات منفی به همراه خواهد داشت.

۸- کم حرف‌زدن، انزواطلبی و بی‌حوصلگی از مهم‌ترین نشانه‌های ایجاد افسردگی است. اطرافیان سالمند در صورت بروز این حالات در سالمند، باید به سرعت بیمار را نزد پزشک ببریم تا این بیماری پنهان، حالت مزمن پیدا نکند.

۹- برای ساعات سالمندان برنامه‌ر‌یزی کنیم.

۱۰- سالمندان را تنها نگذاریم، چون تنهایی یکی از عوامل بروز افسردگی، به‌خصوص در افراد مستعد است.

۱۱- به آن ها کمک کنیم در گروه‌هایی عضو شوند که ساعات بیکاری خود را با هم بگذرانند.

۱۲- مطالعه برای پرکردن اوقات بی‌کاری سالمندان بسیار موثر است.

۱۳- اگر سالمند توانایی انجام کاری را دارد باید به او اجازه بدهیم که آن کار را انجام دهد.

۱۴- هرگز جلوی استقلال سالمند را نگیریم، زیرا نوع رفتار دیگر اعضای خانواده در روحیات سالمندان بسیار مؤثر است.

۱۵- هیج وقت جلوی صحبت‌کردن آنها را حتی درباره مساله‌ای تکراری نگیریم.

۱۶- درباره حالات و شرایط سالمندی با سالمند خود گفتگو کنیم و او را به صورت منطقی در بروز حالات گوناگون مانند کم‌خوابی و یا محدودیت فعالیت‌ها، قانع نماییم.

۱۷- هرگز سالمندان را محدود نکنیم. اگر خودشان تمایل به انجام کاری دارند، باید اجازه اجرای آن را به ایشان بدهیم. می‌توانیم در انجام کارهای گوناگون با تمایل خود سالمند به او کمک نماییم ولی در کارهای او دخالت نکنیم.

۱۸- هرگز به حریم خصوصی سالمند وارد نشویم و نظر خود را به او تحمیل نکنیم.

۱۹- سالمند را در مشاوره‌های خانوادگی خود شرکت داده و نظرات او را جویا شویم.

۲۰- از او بخواهیم تا از خاطرات جوانی خودتعریف کند. بدین گونه می‌تواند رفتار جوانان و فرزندان را بیشتر تحمل کند.

۲۱- برای جلوگیری از تداخل برنامه‌های اعضای خانواده با سالمندان باید طوری برنامه‌ریزی کنیم که در آن برنامه‌ریزی قسمت‌های مشترک را با یکدیگر هماهنگ کنند.

آداب معاشرت
۱- همیشه مودب باشیم با ادب، برتری خود را به دیگران ثابت کنیم

۲- هیچگاه دشنام ندهیم این کار نشا‌ن‌دهنده آن است که ما قادر نیستیم برای بیان عقاید خود از واژه‌ها و لغات مناسبتری استفاده کنیم و دشنام دادن دلیل بر احساس ضعف می‌باشد

۳- خونسردی خود را حفظ کنیم، کار آسانی نیست اما به زحمتش می‌ازرد.

۴- هرگز با صدای بلند صحبت نکنیم.

۵- به دیگران خیره نشویم این کار تجاوز به حریم شخصی افراد محسوب می‌شود.

۶- هرگز میان صحبت دیگران نپریم.

۷- به عقاید و احساسات دیگران احترام بگذاریم.

۸- وقت شناس باشیم. در میهمانی‌ها و جلسات شغلی و اجتماعی به موقع حضور یابیم و همچنین به موقع محل را ترک کنیم.

۹- اسرار زندگی خود و دیگران را فاش نکنیم.

۱۰- هرگز آب دهان خود را در معابر نیاندازیم و دست در بینی خود نکنیم. انجام این کار بهترین حرکت برای اثبات بی‌نزاکتی است.

۱۱- هنگام عبور و مرور چه پیاده و چه سواره به حقوق دیگران احترام بگذاریم.

۱۲- به اشتباه دیگران نخندیم.

۱۳- اگر برای صرف غذا در جایی میهمان هستیم اجازه دهیم تمام میهمانان حاضر شوند سپس شروع به خوردن کنیم.

۱۴- هنگام گفت وگو در مورد مسایل مالی یا کاری، ثروت یا پست و مقام خود را به رخ نکشیم.

۱۵- هنگام حضور در یک جمع به صورت مکرر به ساعت خود نگاه نکنیم. این کار یعنی من حوصله‌ام سر رفته و دنبال مفری برای فرار می‌گردم.

۱۶- هنگام راه رفتن فاصله مناسب با دیگران را رعایت کنیم.

۱۷- همیشه از سمت چپ خود حرکت کنیم.

۱۸- اگر همراه ما یک خانم است همیشه تقدم عبور را به او بدهیم.

۱۹- هنگام سوار شدن به وسیله نقلیه ابتدا اجازه دهیم خانم‎ها سوار شوند.

۲۰- اگر در تاکسی نشسته‌ایم، رعایت حقوق فرد کناری را بنماییم. طوری بنشینید که او هم در صندلی به راحتی جای بگیرد.

۲۱- در میهمانی‎ها، اتوبوس، مترو اگر سالمندی را دیدیم حتماً جای خود را به او بدهیم.

۲۲- هرگز در مکان های عمومی سیگار نکشیم.

۲۳- اگر سالمندی را هنگام حمل بار دیدیم آن را برایش حمل کنیم.

۲۴- در پیاده و سوار شدن از وسایل نقلیه به سالمندان و افراد ناتوان کمک کنیم.

۲۵- همیشه همراه‌مان کیسه‌ای داشته باشیم تا زباله‌های تولید شده از موارد خوراکی را داخل آن بریزیم و به بیرون پرتاب نکنیم.

۲۶- شهر ما محل زندگی همه ماست.آن را با دست خودمان آلوده نکنیم.

۲۷- هنگام سوار و پیاده شدن به وسایل نقلیه عمومی از هجوم و فشار دادن خودداری کنیم.

۲۸- هنگام عبور از خیابان‌های پر تردد به کسی تنه نزنیم تا با فشار برای خود راه باز کنیم.

۲۹- اگر مجبور بودیم از بین دو نفر عبور کنیم با عذرخواهی آن‌ها را متوجه کنیم که قصد عبور داریم.

۳۰- همیشه لبخند بر لب داشته باشیم.

۳۱- هنگام سلام و احوالپرسی دست طرف مقابل را بفشاریم. بدین‎گونه ارادت خود را به او ثابت کرده‌ایم.

۳۲- اگر دستمان زیاد عرق می‎کند قبل از دست دادن حتماً آن را خشک کنیم.

۳۳- اگر شخصی مایل به دست دادن نیست هرگز با او دست ندهیم.