آثار نماز در قران

آثا نماز در قران

1 : جلب رحمت خدا : نور 56 

وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضى‏ لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنی‏ لا یُشْرِکُونَ بی‏ شَیْئاً وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُون

خدا به کسانى از شما که ایمان آورده‏اند و کارهاى شایسته کرده‏اند وعده داد که در روى زمین جانشین دیگرانشان کند، هم چنان که مردمى را که پیش از آنها بودند جانشین دیگران کرد. و دینشان را- که خود برایشان پسندیده است- استوار سازد. و وحشتشان را به ایمنى بدل کند. مرا مى‏پرستند و هیچ چیزى را با من شریک نمى‏کنند. و آنها که از این پس ناسپاسى کنند، نافرمانند

پیام‏ها

1 اسلام، دین آینده‏ى جهان است. آینده‏ى تاریخ به سود مؤمنان و شکست سلطه‏ى کافران است. «وَعَدَ اللَّهُ ... لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ»

2 به محرومان مؤمن، امید دهید تا فشار و سختى‏ها، آنها را مأیوس نکند. «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا»

3 کلید و رمز لیاقت براى بدست گرفتن حکومت گسترده حقّ، تنها ایمان و عمل صالح است. «الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ» به کسانى که اهل ایمان و عمل باشند وعده‏ى پیروزى داده شده، نه به آنان که تنها اهل ایمان باشند.

4 دین، از سیاست جدا نیست، بلکه سیاست و حکومت براى حفظ دین است.

 «لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ ... یَعْبُدُونَنِی»

5 در تبلیغ و ارشاد مردم، براى باور کردن آنان، بیان نمونه‏هایى از تاریخ گذشته مفید است. «کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ»

6 پیروزى نهایى اهل حقّ، یک سنّت الهى است. «کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ»

7 هدف از پیروزى و حکومت اهل ایمان، استقرار دین الهى در زمین و رسیدن به توحید و امنیّت کامل است. «لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ لا یُشْرِکُونَ»

8 دست خدا را در تحولات تاریخ ببینیم. «وَعَدَ اللَّهُ ... لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ»

9 دین اسلام، تنها دین مورد رضایت الهى است. «دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضى‏ لَهُمْ»

10 امنیّت واقعى، در سایه‏ى حکومت دین است. «وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً»

11 امنیّت در جامعه‏ى اسلامى، شرایط مناسبى براى عبادت فراهم مى‏سازد.

 «أَمْناً یَعْبُدُونَنِی» (هدف نهایى وعده‏هاى الهى، عبادت خالصانه خداوند است)

12 عبادت خدا، زمانى کامل است که هیچ گونه شرکى در کنار آن نباشد.

 «یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ»                    

 13 در حکومت صالحان نیز، گروهى انحراف خواهند داشت. «وَعَدَ اللَّهُ ... وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ»

.....................................................................................................................

2 : طلب یاری از نماز : بقره 45

وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَکَبیرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخاشِعین

از شکیبایى و نماز یارى جویید. و این دو، کارى دشوارند، جز براى اهل خشوع

در روایتى از پیامبر اسلام صلى اللَّه علیه و آله نقل شده، که

صبر بر سه نوع است:

1صبر در برابر مصیبت. 2 صبر در برابر معصیت. 3 صبر در برابر عبادت.

پیام‏ها:

1 صبر و نماز، دو اهرم نیرومند در برابر مشکلات است. «اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ»

2 هر چه در آستان خدا اظهار عجز و بندگى بیشتر کنیم، امدادهاى او را بیشتر دریافت کرده و بر مشکلات پیروز خواهیم شد. «اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ»

3 استعانت از خداوند در آیه‏ى «إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ» منافاتى با استعانت از آنچه به دستور اوست، ندارد. «اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ»

4 سنگین بودن نماز، نشانه‏ى تکبّر در برابر خداست. «لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخاشِعِینَ»

.....................................................................................................................

3 : هدایت برای نمازگزاران : توبه 18

إِنَّما یَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّکاةَ وَ لَمْ یَخْشَ إِلاَّ اللَّهَ فَعَسى‏ أُولئِکَ أَنْ یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدین

مسجدهاى خدا را کسانى عمارت مى‏کنند که به خدا و روز قیامت ایمان آورده‏اند و نماز مى‏گزارند و زکات مى‏دهند و جز از خدا نمى ترسند. امید است که اینان از هدایت‏یافتگان باشند

پیام ها:

1 تولیت و تعمیر مسجد شرایطى دارد:

الف: از جهت اعتقادى، ایمان به مبدأ و معاد. «آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ»

ب: از نظر عملى، برپا داشتن نماز و پرداخت زکات. «أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّکاةَ»

ج: از جهت روحى، شجاعت و نفوذناپذیرى. «لَمْ یَخْشَ إِلَّا اللَّهَ» (اگر متولّى مسجد، شجاع باشد، مسجد نیز کانون حرکت‏هاى ضدّ ظلم خواهد بود)

2 وظیفه‏ى متولّیان مساجد و تعمیرکنندگان آنها، رسیدگى به محرومان است. «إِنَّما یَعْمُرُ» ... «آتَى الزَّکاةَ»

3 ایمان از عمل جدا نیست، «آمَنَ» ... «وَ أَقامَ» نماز از زکات جدا نیست، «أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّکاةَ» و مسجد از انقلاب جدا نیست. «مَساجِدَ اللَّهِ» ... «وَ لَمْ یَخْشَ»

4 با وجود ایمان، عمل صالح، نماز، زکات و شجاعت، باز هم مغرور نشویم.

.....................................................................................................................

4 : آرامش : بقره  277

إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون

آنان که ایمان آورده‏اند و کارهاى نیکو کرده‏اند، و نماز خوانده‏اند و زکات داده‏اند، مزدشان با پروردگارشان است. نه بیمناک مى‏شوند و نه غمگین

مردم چهار گروهند:

1 گروهى ایمان آورده و عمل صالح انجام مى‏دهند که اینان «مؤمنانند».

2 گروهى، نه ایمان آورده و نه کار شایسته انجام مى‏دهند که اینان «کافرانند».

3 گروهى ایمان دارند، ولى عمل صالح ندارند که اینان «فاسقانند».

4 گروهى ایمان ندارند، ولى اظهار ایمان مى‏کنند و در ظاهر کار نیک انجام مى‏دهند که اینان «منافقانند»

پیام‏ها:

1 اسلام در کنار مسائل عبادى و فردى، به مسائل اقتصادى و مردمى نیز توجّه دارد. نماز و زکات در کنار هم مطرحند. «أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ»

2 ذکر نماز و زکات بعد از عمل صالح، نشانه آن است که در میان کارهاى شایسته حساب این دو جداست. «عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ»

3 تشویق نیکوکاران بدنبال تهدید بدکاران، یک اصل تربیتى است. «لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ»

4 هوشمند کسى است که در محاسبات، تنها به موجودى امروز که در دست دارد ننگرد، بلکه به آینده و ذخیره‏هایى که نزد خداوند است توجّه داشته باشد. «عِنْدَ رَبِّهِمْ»

5 پروردگار، به مؤمنانى که اهل عمل صالح و نماز و زکاتند، نظر ویژه‏اى دارد.

کلمه «رَبِّهِمْ» اشاره به لطف خاصّ اوست.

6 وعده‏هاى الهى، انگیزه‏ى عمل صالح است. «لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ»

7 امنیّت و آرامش واقعى، در سایه‏ى ایمان و عمل صالح و پیوند با خدا و مردم است. «لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ»                       

8 عوامل آرامش، ایمان، عمل صالح، نماز و زکات است. «آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ») ( «لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ»

.....................................................................................................................

5 : رستگاری برای نمازگزاران : اعلی 14 و 15

قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّى (14) وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى (15)

هر آینه پاکان رستگار شدند (14) آنان که نام پروردگار خود را بر زبان آوردند و نماز گزاردند. (15

.....................................................................................................................

6 : همراهی خدا با نماز گزاران : مائده 12

وَ لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ میثاقَ بَنی‏ إِسْرائیلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقیباً وَ قالَ اللَّهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ آتَیْتُمُ الزَّکاةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلی‏ وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ فَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبیل

 

خداوند از بنى اسرائیل پیمان گرفت و از میان آنان دوازده نقیب برانگیختیم. و خدا گفت: اگر نماز بخوانید و زکات بدهید و به پیامبران من ایمان بیاورید و یاریشان کنید و به خدا قرض الحسنه بدهید، من با شمایم. بدیهایتان را مى‏زدایم و شما را به بهشتهایى داخل مى‏کنم که در آن نهرها روان باشد. و هر کس از شما که از آن پس کافر شود راه راست را گم کرده است.

پیام‏ها:

1 نماز، زکات، یارى انبیا و انفاق، در برنامه‏هاى ادیان الهى دیگر نیز بوده است.

 «مِیثاقَ بَنِی إِسْرائِیلَ ...»

2 همراهى خداوند با ما چند شرط دارد: نماز، زکات، ایمان، نصرت انبیا، انفاق.

 «إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ ...»

3 ایمان به انبیا به تنهایى کافى نیست، یارى آنان هم لازم است. «وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ»

4 انجام همه‏ى واجبات کارساز است، نه فقط بعضى از آنها. «لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ») ...

 ( «وَ أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ»

5 کمک به خلق خدا، کمک به خداست. «أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ» به جاى «اقرضتم الناس»

6 قرض دادن باید به شیوه‏اى نیکو باشد. (از مال خوب با نیّت خوب با سرعت و بدون منّت.) «قَرْضاً حَسَناً»

7 قرار گرفتن موضوع قرض در کنار امورى مانند: نماز و زکات و ایمان به رُسل و یارى انبیا، و ترتّب مغفرت و پاداش الهى بر آن، نشانگر اهمیّت فوق العاده‏ى آن است. (قرض، شامل عموم کمک‏ها مى‏شود که نمونه‏ى روشن و معمولى آن، وام دادن به مردم است.)

8 رهبر جامعه باید از سوى خدا تعیین شود، و برگزیدگان انبیا هم باید به فرمان خداوند باشند. «بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیباً»

9 نماز و زکات و انفاق، در کنار پذیرش و یارى رهبران الهى مفهوم دارد. «أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ آتَیْتُمُ الزَّکاةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِی وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ»

10 رهبر، اگر از خود مردم باشد، موفّق است. «بَعَثْنا مِنْهُمُ»

11 بهشت را به «بها» دهند، نه بهانه. اگر نماز، زکات، ایمان، امداد و انفاق بود، بهشت هم هست. «لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ») ... ( «لَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنَّاتٍ»

12 بهشت، جاى آلودگان نیست، ابتدا باید پاک شد، آن گاه به بهشت رفت.

 «لَأُکَفِّرَنَّ») ... ( «لَأُدْخِلَنَّکُمْ»

13 راه دستیابى به عفو خدا، ایمان و عمل صالح است. «لَئِنْ»، «آمَنْتُمْ») ... ( «وَ أَقْرَضْتُمُ») ...( «لَأُکَفِّرَنَّ»

14 بعد از اخذ میثاق و اتمام حجّت و بیان شرایط دریافت الطاف الهى، راه عذر و بهانه براى کسى نیست. «فَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِیلِ»

15 هر کس به دستورهاى الهى کفر ورزد، از مسیر اعتدال خارج شده است. «فَمَنْ کَفَرَ») ... ( «فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِیلِ» (آرى، اقامه‏ى نماز، پرداخت زکات، ایمان به انبیا و وفادارى به پیمان‏ها، راه میانه است که نافرمانان آن را گم کرده‏اند.)

....................................................................................................................

7 : بازداشتن از فحشا و منکر : عنکبوت 45

اتْلُ ما أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعُون

هر چه را از این کتاب بر تو وحى شده است تلاوت کن. و نماز بگزار، که نماز آدمى را از فحشا و منکر باز مى‏دارد و ذکر خدا بزرگ‏تر است و خدا به کارهایى که مى‏کنید آگاه است

پیام‏ها:

1 تنها آشنایى با مفاهیم، تلاوت و آموزش قرآن کافى نیست، بلکه عمل لازم است. «اتْلُ ... أَقِمِ»

2 قرآن و نماز، در رأس برنامه‏هاى تربیتى است. «اتْلُ ... أَقِمِ»

3 رابطه پیامبر با مردم از طریق تلاوت آیات قرآن و ابلاغ دستورات خداوند به آنان و رابطه او با خدا از طریق عبادت و نماز است. «اتْلُ ... أَقِمِ»

4 در تبلیغ و ارشاد، حکمت و آثار دستورات دینى را بیان کنیم. «أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ»

5 در پیشگاه خداوند، نماز از عظمت و جایگاه خاصّى برخوردار است. «أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ» (تکرار کلمه‏ى «صلوة»)

6 نقش اصلاحى نماز در فرد و جامعه حدسى و پیشنهادى نیست، بلکه قطعى است. «إِنَّ الصَّلاةَ» (کلمه‏ى «انّ» و جمله‏ى اسمیه) 7

 اگر نمازِ انسان، او را از فحشا و منکر باز نداشت، باید در قبولى نماز خود شک کند. «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏»

8 گسترش کارهاى نیک و معروف، به طور طبیعى مانع رشد منکر است.

 «الصَّلاةَ تَنْهى‏»

9 علم خداوند، ضامن اجراى صحیح دستورات اوست. «وَ اللَّهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ»

10 در نماز، انواع راز و رمزها، هنرها و سلیقه‏ها نهفته است. «ما تَصْنَعُونَ»

.....................................................................................................................

8 : ولایت نماز گزار : مائده 55

إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُون

جز این نیست که ولىّ شما خداست و رسول او و مؤمنانى که نماز مى‏خوانند و هم چنان که در رکوعند انفاق مى‏کنند

پیام‏ها:

1 اسلام، هم دین ولایت است و هم دین برائت. هم جاذبه دارد و هم دافعه.

آیات قبل، از پذیرش ولایت یهود و نصارى نهى کرد، این آیه مى‏فرماید: خدا و رسول و کسى

را که در رکوع انگشتر داد، ولىّ خود قرار دهید. «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا») ... ( «إِنَّما

وَلِیُّکُمُ اللَّهُ ...»

2 از اینکه به جاى «اولیائکم»، «وَلِیُّکُمُ» آمده ممکن است استفاده شود که روح ولایت پیامبر و على علیهما السلام، شعاع ولایت الهى است. «وَلِیُّکُمُ»

3 معمولًا در قرآن نماز و زکات در کنار هم مطرح شده است، ولى در این آیه، هر

دو به هم آمیخته‏اند. (دادن زکات در حال نماز) «الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ»

4 کسانى که اهل نماز و زکات نیستند، حقّ ولایت بر مردم را ندارند. «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ» ... إِنَّما، نشانه‏ى انحصار ولایت در افراد خاصّ است)

5 براى توجّه به محرومان، نماز هم مانع نیست. «یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ» (آرى، فقیر نباید از جمع مسلمانان دست خالى برگردد.)

6 ولایت از آنِ کسانى است که نسبت به اقامه‏ى نماز و پرداخت زکات پایدار باشد. «یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ» ... یُقِیمُونَ و یُؤْتُونَ نشانه دوام است)

7 هر گونه ولایت، حکومت و سرپرستى که از طریق خدا و رسول و امام نباشد، باطل است. «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ» ... (کلمه «إِنَّما» علامت حصر است)

8 توجّه به خلق براى خدا در حال نماز، با اقامه نماز منافات ندارد. «یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ»

9 کسى که نسبت به فقرا بى‏تفاوت باشد، نباید رهبر و ولىّ شما باشد. «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ») ... ( «وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ»

10 کارهاى جزئى (مثل انفاق انگشتر) نماز را باطل نمى‏کند. «یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ»

11 در فرهنگ قرآن، به صدقه مستحبّى هم «زکات» گفته مى‏شود. «یُؤْتُونَ الزَّکاةَ»

12 ولایت‏ها در طول یکدیگرند، نه در برابر یکدیگر. ولایت بر مسلمین، ابتدا از آنِ خداست، سپس پیامبر، آن گاه امام. «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا ...»

13 حضرت على علیه السلام در زمان خود پیامبر صلى اللَّه علیه و آله نیز ولایت داشته است. «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ» (ظاهر ولایت، ولایت بالفعل است، نه ولایت بالقوّه. زیرا ولایت در آیه یک بار بکار برده شده که یا همه بالفعل است و یا همه بالقوّه مى‏باشد)

...................................................................................................................