کودک با تخیل خود، دروغ‌گویی می‌کند
کودک با تخیل خود، دروغ‌گویی می‌کند
کودکانی که اغلب دروغ می‌گویند برای والدین مشکل است تا به آنها اعتماد کنند. برای والدین دشوار است تا این‌گونه بچه‌ها را باور کنند حتی زمانی که آنها واقعیت را می‌گویند. دروغ‌گویی مشکلاتی را برای کودکان در ارتباط با دوستان و اعضای خانواده به وجود می‌آورد. کودکان باید یاد بگیرند که در هر شرایطی راست بگویند. بهتر است که به محض مشاهده دروغ جلویش را گرفت. این مقاله پیشنهاداتی را جهت آموزش کودکانتان برای بیان راستگویی ارائه می‌دهد.
چه وقت دروغ‌گویی به عنوان یک مشکل مطرح است؟
نظرات جامعه درباره دروغ‌گویی برای کودکان پیچیده و گیج‌کننده می‌باشد. بعضی از اوقات بازگو نکردن واقعیت یا «دروغ مصلحت‌آمیز» چیز خوبی به نظر می‌رسد. بزرگسالان عموماً چندین بار در روز این شگرد دروغ مصلحت‌آمیز استفاده می‌کنند. از طرف دیگر می‌گویند دروغی که منجر به راهنمایی غلط شود قابل قبول نیست. این نوع دروغ مشکل‌ساز است. چون حقیقت را تضعیف می‌کند.
داستان‌سرایی و نگفتن واقعیت‌ها در بین دبستانی‌ها معمول و رایج است. پیش دبیستانی‌ها واقعیت را با تخیل اشتباه می‌گیرند. بنابراین داستان‌هایی را می‌گویند بدون اینکه قصد دروغ‌گویی داشته باشند. اما اگر کودکان دبستانی که فرق بین تخیل و واقعیت را می‌‌فهمند دروغ بگویند مسئله‌ساز است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
چرا بچه‌ها دروغ می‌گویند؟
کودکان به دلایل زیادی دروغ می‌گویند. آنها ممکن است از نتیجه کاری که انجام داده‌اند بترسند، و یا می‌دانند که والدین آنها اجازه انجام آن کارها را نمی‌دهند. همچنین اگر کودکان از راستگویی سودی نبرند به جایش دروغ می‌گویند. برای مثال اگر کودکی واقعیت را بگوید ولی به شدت و به طور ناخوشایندی تنبیه شود سبب می‌شود که او برای اجتناب از تنبیه دروغ بگوید. اگر کودکان مشاهده کنند که والدین از دروغشان سودی بردند آنها هم احتمالاً دروغ‌گویی را پیشه کار خود قرار خواهند داد.
کودکان ممکن است برای جلب توجه و از اینکه مورد قبول دیگران قرار گیرند و دیگران آنها را بپذیرند و یا اینکه آنها درباره کارهایی که انجام دادند یا چیزهای را که دیدند دروغ می‌گویند. این کودکان شاید تنها خسته وکسل باشند و یا اینکه اعتماد به نفس نداشته باشند. دروغ‌های اغراق‌آمیز، اغلب بعد از ورود به دبستان دیگر ادامه نمی‌یابد و یا بعد از اینکه چند باری دروغشان لو رفت دیگر دروغ نمی‌گویند.
چگونه متوجه می‌شویم که کودکان دروغ می‌گویند؟
دروغ‌گویی زمانی مشکل‌ساز می‌شود که شما مطمئن نیستید که کودکتان حرف راست را می‌گوید یا نه. کودکان دبستانی اصولاً در هنگام دروغ گفتن لبخندی می‌زنند یا داستانی می‌سازند که منطقی به نظر نمی‌رسد و با واقعیت جور در نمی‌آید. برای مثال اگر از او بپرسید: این 100 تومان را از کجا آورده‌ای؟ ممکن است فرزندمان بگوید: از یکی از دوستان. اگر سؤال‌های مثل چه وقت گرفتی؟ کجا گرفتی؟ چه کسی به شما داد؟ و یا چگونه گرفتی؟ باعث می‌شودکه کم کم واقعیت را بروز دهد. اما بعضی از بچه‌ها با توجه به مدارک موجود باز هم بر دروغشان پافشاری می‌کنند.
چگونه می‌توان از دروغ‌گویی کودکان جلوگیری کرد؟
مشکل را با کودک در میان بگذارید و صحبت کنید. زمانی‌که هم کودک و هم والدین آرام هستند، برای کودک توضیح دهید که دروغ‌گویی کار ناپسندی است و او فوراً باید دست از این کار بردارد. این صحبت نباید بلافاصله بعد از گفتن دروغ باشد. صبر کنید تا همه آرام شوند (از عصبانیت خارج شوند)
مسئله را برای کودک توضیح دهید. به طور خلاصه و در آرامش به کودک از تاثیرات دروغ‌گویی بگویید و چرا شما فکر می‌کنید که مسئله دروغ‌گویی مسئله‌ای مهم است. مثلاً می‌گویید: تانیا شما دروغ می‌گویید من از شما عصبانی و ناامیدهستم و دیگه برام خیلی سخت می‌شه تا چیزها دیگری که می‌گویی را قبول کنم. اگر به دروغ‌گویی ادامه دهی هیچ‌کس به شما اعتماد نخواهد کرد.
نظر کودک را بخواهید. از کودک بخواهید که چرا احساس کرد که باید دروغ بگوید. بسیاری از بچه‌ها چیز زیادی برای گفتن ندارند. و بعضی دیگر بهانه آورده و دیگران را مقصر می‌دانند. از بحث حالا باشه و اما ... با کودکان اجتناب کنید و مسئله را به زمان بعد موکول نکنید. به سادگی مطرح کنید که شما می خواهید کودکتان از این به بعد راستگو باشد و دروغ نگویید.
چگونه کودک را به راستگویی تشویق کنیم؟
به کودکتان فرصت دهید تا حرف راست را بگوید. به کودکتان بگویید که به او فرصت می‌دهید تا صادق و راستگو باشد. گاه گاهی از کودکتان در مورد مسایلی که خودمی‌دانید سئوال نمایید و خیلی سریع از واقعیت‌ها را بپرسید و سئوال اینچنینی (آیا اتاقت را مرتب کردی؟ آیا تکلیف را انجام دادی؟ آیا حیاط را تمیز کردی؟) به این طریق کودکتان راستگویی در مورد کارهایی که انجام داده را تمرین می‌کند. شما هم فوراً متوجه می‌شوید که کودکتان راست می گوید به خاطر اینکه شما از قبل کارها را چک کرده بودید.
اگر کودکتان حرف راست را بازگو کرد تشویقش کنید. اگر کودک واقعیت را گفت ابتدا تشویق کنید مثلاً بگویید: متشکرم مهتاب از اینکه حرف راست گفتی بدون توجه به اینکه آیا کودکتان کار خواسته شده را انجام داده یا نه. هدف از تشویق کودکتان گفتن واقعیت می‌باشد. اینکه چه چیز اتفاق افتاده است مهم نیست.
چگونه دروغ‌گویی را کنترل کنیم؟
بر اساس گمانتان اقدام کنید. اگر حدس زدید فرزندتان دروغ می‌گوید، برای جلوگیری از آن اقدام کنید. البته ممکن است هیچ نتوانید ثابت کنید که بچه‌تان دروغ گفته است.
با فرزندتان در مورد مشکل دروغ‌گویی و عواقب آن صحبت کنید. اگر فرزندتان راست را نگفته است. مسئله را شرح دهید. مثلاً کاوه شما واقعیت را به من نمی‌گویید. شما حیاط را تمیز نکردید به خاطر همین تا شب حق تلویزیون تماشا کردن ندارید. اول دروغ را مورد بررسی قرار دهید، سپس مسئله‌ای که منجر به این دروغ‌گویی شد و عواقب مناسب برای هر دو عمل را فراهم کنید.
نتایج مناسب شامل محروم کردن از فعالیتی است یا گرفتن امتیاز انجام کاری برای مثال: لامپی شکسته در اتاق فرزندتان پیدا کردید و فرزندتان در مورد اینکه چطور این لامپ شکسته در اتاق پیدا شده دروغ می‌گوید. عاقبت این دروغ‌گویی اینست که بقیه روز را از نگاه کردن به تلویزیون محروم می‌شود. نتیجه منطقی دیگر برای شکستن لامپ می‌تواند این باشد که مثلاً مقداری از پولش را برای خرید لامپ استفاده کند.
نکاتی را که باید به خاطر بسپارید
مدت زمانی طول می‌کشد تا کودکان یاد بگیرند به جای دروغ گفتن راست بگویند. میتوانید با کودک خود قرار بگذارید تا دیگر دروغ نگوید. اگر مشکل ادامه یافت بهتر است با متخصین این امر مشورت کرد.
اقدامات کلیدی
توضیح دهید که چرا دروغ‌گویی مسئله است.
به کودکتان بگویید دست از دروغ‌گویی بردارد.
فرصت‌هایی را بری کودکتان ایجاد کنید تا راستگویی را تمرین کند.
اگر کودکتان حرف راست را گفت مورد تشویق قرار دهید.
اگر فرزندتان دروغ گفت از عواقب منطقی استفاده کنید.
اگر مشکل ادامه یافت چه کنیم؟
اگر فرزندتان به دروغ‌گویی ادامه داد رو‌ش‌های زیر می‌تواند مفید واقع شود.
برای کودکتان توضیح دهید که اگر دروغ نگوید امتیاز می‌‌گیرد.
با فرزندتان قرارداد کتبی ببندید هم شما و هم فرزندتان امضاء کنید و در آن قرارداد به کارهایی که از فرزندتان انتظار می‌رود انجام دهد پاداش منظور کرده و عواقبی که به دنبال آن کارها دارد ذکر شود.
به فرزندتان بگویید که نمره‌ها قابل تغییر است. بعضی از کارها پاداش روزانه و بعضی پاداش هفتگی دارد. تصمیم بگیرید که بعد از اکتساب چند نمره پاداش داده شود.
پاداش مورد نظر چه چیزی می‌تواند باشد
جدولی تشکیل دهید که نمره‌های به دست آمده در آن ثبت شود. جدول را در جایی نصب کنید که هم برای شما و هم برای کودک به آسانی قابل رویت باشد. مثل قراردادن روی یخچال.
هر روزی که کودک واقعیت را گفت و دروغ نگفت بر روی جدول نمره‌ای بگذارید. به خاطر داشته باشید که کودک را به خاطر راستگویی مورد تشویق قرار دهید.
در پایان زمان تعیین شده، نمره‌هایی را که کودک شما به دست آورده را بشمارید، اگر به هدف تعیین شده رسید به او پاداش دهید.
اگر کودکتان دروغ بگوید، مسئله را با او مطرح کنید و همین‌طور عواقبش را (مسئله و عواقبش را با او مطرح کند). سخنرانی نکنید و یا نق و فریاد نزنید. با خونسردی عواقبی را که در قرارداد عنوان کرده بودید را به کار برید. این مسئله ممکن است باعث شود امتیازاتی که قبلاً شرح داده شده را از دست دهد یا اینکه اگر کودکتان پول توجیبی دریافت می‌کند، نتیجه منطقی اینست که از پول توجیبی جریمه پرداخت کند. برای کودکان زیر 10 سال شما ممکن است به او بگویید: برو توی اتاقت و تا نگفتم بیرون نیا.
مترجم: خانم صغری اسمعیلی دوکی
